Ngày đăng: 11:50 25/03/2025 - Lượt xem: 37
Khi tuổi tác tăng lên, đau xương khớp thường trở thành vấn đề quen thuộc với người lớn tuổi, ảnh hưởng đến khả năng đi lại, làm việc và tận hưởng cuộc sống. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 70% người trên 65 tuổi trải qua đau xương khớp dưới dạng đau đầu gối, cứng lưng, hoặc sưng tay – một con số cho thấy đây không chỉ là "hệ quả tự nhiên" của tuổi già mà còn liên quan đến nhiều nguyên nhân cụ thể. Hiểu rõ nguyên nhân gây đau xương khớp ở người lớn tuổi không chỉ giúp bạn hoặc người thân giảm đau mà còn ngăn ngừa biến chứng như mất khả năng vận động hay phụ thuộc vào người khác. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các yếu tố gây đau, từ lão hóa tự nhiên đến lối sống, để bạn có thể hành động kịp thời. Hãy cùng khám phá để chăm sóc sức khỏe xương khớp tốt hơn ngay hôm nay!
Tuổi tác càng tăng vấn đề về xương khớp càng thể hiện rõ
Tuổi tác mang đến những thay đổi không thể tránh khỏi trong cơ thể, góp phần lớn vào đau xương khớp.
Sụn khớp – lớp đệm bảo vệ giữa các đầu xương – mòn dần theo tuổi tác do quá trình tái tạo chậm lại. Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), 85% người trên 70 tuổi bị thoái hóa khớp (osteoarthritis), đặc biệt ở đầu gối, hông và tay, khiến xương cọ xát trực tiếp và gây đau. Ví dụ, một người 68 tuổi có thể cảm thấy đau nhói ở đầu gối khi đi bộ xa, do sụn đã mỏng đi chỉ còn 1/3 độ dày so với thời trẻ. Một nghiên cứu từ Tạp chí Bone and Joint (2021) chỉ ra rằng tốc độ thoái hóa sụn tăng nhanh sau 60 tuổi, với 40% trường hợp dẫn đến viêm khớp nhẹ nếu không được can thiệp. Điều này xảy ra vì cơ thể giảm sản xuất collagen và dịch synovial – chất bôi trơn tự nhiên – làm khớp khô hơn, dễ tổn thương hơn. Thoái hóa sụn không chỉ gây đau mà còn hạn chế phạm vi chuyển động, khiến sinh hoạt hàng ngày như đứng lên ngồi xuống trở nên khó khăn.
Loãng xương – tình trạng mất mật độ xương – là nguyên nhân hàng đầu gây đau xương khớp ở người lớn tuổi, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh. Arthritis Foundation cho biết 50% người trên 65 tuổi bị loãng xương, dẫn đến xương giòn và dễ gây áp lực lên khớp lân cận. Chẳng hạn, một cụ bà 72 tuổi có thể thấy đau lưng dưới khi đứng lâu hoặc đau hông khi xoay người, do cột sống và xương chậu mất khả năng chịu lực. Theo NIH, loãng xương làm tăng 35% nguy cơ gãy xương vi thể – những vết nứt nhỏ không thấy được nhưng gây đau âm ỉ kéo dài. Một nghiên cứu từ Tạp chí Rheumatology (2020) chỉ ra rằng khi xương yếu, khớp phải làm việc nhiều hơn để bù đắp, dẫn đến viêm và đau mãn tính. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở những người ít bổ sung canxi hoặc không vận động thường xuyên.
Cơ bắp yếu đi theo tuổi tác làm giảm khả năng hỗ trợ khớp, khiến áp lực dồn lên xương và sụn nhiều hơn. Một nghiên cứu từ Tạp chí Bone (2022) cho thấy 60% người trên 65 tuổi mất 30% khối lượng cơ so với tuổi 40, dẫn đến đau khớp gối và hông tăng 25%. Ví dụ, một cụ ông 70 tuổi từng đi bộ thoải mái nay phải dừng lại nghỉ sau 10 phút vì cơ đùi không còn đủ khỏe để nâng đỡ đầu gối. NIH giải thích rằng cơ yếu làm khớp mất ổn định, dễ bị trật hoặc tổn thương khi cử động. Điều này tạo thành vòng luẩn quẩn: đau khiến người lớn tuổi ngại vận động, từ đó cơ càng yếu hơn, và đau càng tăng. Duy trì cơ bắp qua vận động nhẹ là cách phá vỡ vòng luẩn quẩn này.
>>> Xem thêm: Các bài tập tăng cường sức khỏe xương khớp
Người lớn tuổi đối mặt với đau xương khớp ở đầu gối
Ngoài lão hóa tự nhiên, các bệnh lý cụ thể cũng là nguyên nhân gây đau xương khớp ở người lớn tuổi.
Viêm khớp dạng thấp (RA) là bệnh tự miễn, nơi hệ miễn dịch tấn công màng hoạt dịch trong khớp, gây sưng, đau và cứng. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), 1/5 người trên 65 tuổi bị RA, với 30% trong số đó gặp triệu chứng nặng hơn do tuổi tác làm hệ miễn dịch suy giảm. Ví dụ, một cụ bà 67 tuổi có thể thấy ngón tay sưng đỏ và không nắm được đồ vật vào buổi sáng – dấu hiệu điển hình của RA. Một nghiên cứu từ Tạp chí Rheumatology (2021) chỉ ra rằng RA ở người lớn tuổi thường tiến triển nhanh hơn, với 20% trường hợp gây biến dạng khớp trong 3 năm nếu không điều trị. Triệu chứng đau thường lan rộng, kèm theo mệt mỏi và cứng khớp kéo dài hơn 1 giờ, làm giảm chất lượng sống đáng kể. Điều trị sớm bằng thuốc chống viêm hoặc vật lý trị liệu có thể giảm 40% tiến triển bệnh, theo NIH.
Bệnh gút xảy ra khi axit uric tích tụ thành tinh thể trong khớp, gây đau dữ dội và sưng, thường ở ngón chân cái hoặc đầu gối. Theo Tạp chí Clinical Rheumatology (2022), 15% người trên 60 tuổi bị gút, với nguy cơ tăng do chức năng thận suy giảm – cơ quan chính loại bỏ axit uric. Chẳng hạn, một cụ ông 73 tuổi có thể thức dậy giữa đêm với cơn đau ngón chân không chịu nổi sau khi ăn nhiều thịt đỏ hoặc uống rượu. NIH cho biết gút ở người lớn tuổi thường tái phát 2-3 lần/năm nếu không kiểm soát chế độ ăn, và 25% trường hợp gây tổn thương khớp vĩnh viễn do tinh thể phá hủy sụn. Đau do gút có thể kéo dài 3-10 ngày mỗi đợt, kèm theo sưng đỏ và nóng ran, khiến người bệnh ngại vận động và làm tình trạng khớp xấu đi.
Nhiễm trùng khớp (septic arthritis) xảy ra khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập khớp, gây viêm cấp tính và đau dữ dội. Theo NIH, 20.000 ca nhiễm trùng khớp được ghi nhận mỗi năm ở người trên 65 tuổi tại Mỹ, với 15% trường hợp dẫn đến tổn thương khớp không hồi phục nếu không điều trị trong 48 giờ. Ví dụ, một cụ bà 69 tuổi bị đau đầu gối đột ngột kèm sốt sau khi nhiễm trùng da có thể đang đối mặt với tình trạng này. Một nghiên cứu từ Tạp chí Bone and Joint (2020) chỉ ra rằng người lớn tuổi dễ bị nhiễm trùng khớp hơn do hệ miễn dịch yếu, đặc biệt sau phẫu thuật hoặc vết thương hở. Đau thường đi kèm sưng nóng và sốt cao, đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp để tránh biến chứng như mất khớp hoàn toàn.
Thói quen hàng ngày có thể làm tăng hoặc giảm đau xương khớp ở tuổi già.
Người lớn tuổi thường ít vận động do nghỉ hưu, sức khỏe giảm, hoặc sợ đau, nhưng điều này lại làm khớp tệ hơn. Một nghiên cứu từ Tạp chí Bone (2021) cho thấy 70% người trên 65 tuổi ngồi hơn 8 giờ/ngày có nguy cơ cứng khớp cao hơn 40% so với người vận động nhẹ 30 phút/ngày. Ví dụ, một cụ ông 71 tuổi chỉ ngồi xem TV cả ngày có thể thấy lưng và đầu gối cứng dần, khó đứng dậy sau vài giờ. NIH giải thích rằng thiếu vận động làm giảm lưu thông máu đến khớp, khiến dịch bôi trơn không được sản sinh, dẫn đến ma sát và đau. Một khảo sát từ Arthritis Foundation cũng chỉ ra rằng người ít vận động có nguy cơ thoái hóa khớp nặng hơn 30%, đặc biệt ở những người từng có lối sống năng động khi trẻ.
Thiếu vận động gây đau xương khớp ở người lớn tuổi
Chế độ ăn nghèo canxi, vitamin D và omega-3 làm xương yếu và khớp dễ viêm. Theo NIH, 60% người lớn tuổi không bổ sung đủ 1200mg canxi/ngày – mức cần thiết để duy trì mật độ xương – dẫn đến tăng 25% nguy cơ loãng xương và đau khớp. Chẳng hạn, một cụ bà 66 tuổi ít ăn cá hoặc phơi nắng có thể thấy đau lưng tăng do thiếu vitamin D, trong khi cụ ông 74 tuổi ăn nhiều thịt đỏ dễ bị gút hơn. Một nghiên cứu từ Tạp chí Rheumatology (2022) chỉ ra rằng thiếu omega-3 làm tăng 20% viêm khớp ở người trên 60 tuổi, vì chất này giúp giảm phản ứng viêm tự nhiên. Thói quen ăn uống không lành mạnh từ thời trung niên kéo dài đến tuổi già là yếu tố quan trọng cần thay đổi.
Ngồi sai tư thế, cúi gằm khi đọc sách, hoặc nằm nệm quá mềm làm tăng áp lực lên cột sống và khớp. Theo Tạp chí Bone and Joint (2021), 50% người lớn tuổi có tư thế xấu tăng 30% nguy cơ đau lưng dưới và cổ do cột sống bị lệch. Ví dụ, một cụ bà 68 tuổi thường xuyên ngồi cong lưng khi may vá có thể thấy đau vai và lưng tăng dần qua từng năm. NIH cho biết tư thế sai làm khớp chịu tải không đều, gây mòn sụn nhanh hơn, đặc biệt ở người ít vận động để điều chỉnh lại. Một khảo sát từ Arthritis Foundation chỉ ra rằng dùng ghế không tựa lưng hoặc ngủ trên nệm lún làm tăng 20% cảm giác đau ở người trên 65 tuổi – điều hoàn toàn có thể khắc phục bằng thay đổi nhỏ trong môi trường sống.
>>> Xem thêm: Dinh dưỡng hỗ trợ sức khỏe xương khớp
Di truyền và sức khỏe trong quá khứ cũng góp phần vào đau xương khớp ở tuổi già.
Nếu cha mẹ hoặc anh chị em bị thoái hóa khớp hoặc viêm khớp dạng thấp, nguy cơ của bạn tăng đáng kể. Theo NIH, người lớn tuổi có tiền sử gia đình bị thoái hóa khớp có nguy cơ cao hơn 50% so với người không có yếu tố này. Ví dụ, một cụ ông 70 tuổi có mẹ từng bị đau gối nặng có thể thấy triệu chứng tương tự từ tuổi 60, dù lối sống không quá nặng nhọc. Một nghiên cứu từ Tạp chí Rheumatology (2020) chỉ ra rằng gen liên quan đến sản xuất collagen yếu làm sụn dễ mòn hơn, gây đau sớm hơn ở người lớn tuổi. Điều này không thể thay đổi, nhưng nhận thức sớm giúp bạn phòng ngừa bằng vận động và dinh dưỡng từ trước khi triệu chứng xuất hiện.
Chấn thương từ tai nạn, thể thao, hoặc lao động nặng khi còn trẻ có thể bùng phát thành đau khớp ở tuổi già. Theo NIH, 30% người trên 65 tuổi bị đau khớp mãn tính bắt nguồn từ chấn thương cũ, như trật khớp hoặc gãy xương không lành hoàn toàn. Chẳng hạn, một cụ bà 75 tuổi từng ngã xe đạp cách đây 40 năm có thể thấy đau hông mỗi khi thời tiết lạnh, do sụn bị tổn thương từ trước. Một nghiên cứu từ Tạp chí Bone (2021) chỉ ra rằng chấn thương cũ làm tăng 35% nguy cơ thoái hóa khớp ở tuổi già, đặc biệt nếu không được phục hồi đúng cách. Những vết thương nhỏ tưởng chừng quên lãng này tích lũy qua thời gian, trở thành nguyên nhân chính gây đau khi cơ thể lão hóa.
Ở người lớn tuổi đau khớp mãn tính thường bắt nguồn từ những chấn thương cũ
Các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, hoặc béo phì làm tăng viêm và áp lực lên khớp. Theo Arthritis Foundation, 40% người lớn tuổi bị tiểu đường type 2 có nguy cơ đau khớp cao hơn 25% do đường huyết cao gây viêm màng hoạt dịch. Ví dụ, một cụ ông 69 tuổi bị béo phì và tiểu đường có thể thấy đau gối nặng hơn khi đi bộ, do cả trọng lượng cơ thể và viêm nội bộ. Một nghiên cứu từ NIH (2022) chỉ ra rằng bệnh mãn tính làm giảm tuần hoàn máu đến khớp, khiến sụn khó phục hồi và đau tăng dần. Điều trị bệnh nền là bước quan trọng để giảm thiểu đau xương khớp ở nhóm này.
Đau xương khớp ở người lớn tuổi không chỉ là vấn đề tuổi tác mà còn là kết quả của nhiều yếu tố từ lão hóa, bệnh lý, lối sống đến di truyền. Hiểu rõ nguyên nhân gây đau xương khớp ở người lớn tuổi giúp bạn hoặc người thân chủ động thay đổi – từ vận động nhẹ nhàng, ăn uống đủ chất, đến thăm khám kịp thời. Đừng để nỗi đau cản trở những năm tháng tuổi già quý giá. Hãy bắt đầu chăm sóc xương khớp ngay hôm nay để sống khỏe mạnh và tự lập hơn!
>>Xem thêm: Nguyên nhân đau xương khớp do lối sống ít vận động
Bạn đọc đừng quên tham khảo các thông tin bổ ích từ Nano Group ở các đường dẫn bên dưới nhé!
CÔNG TY TNHH SẢN XUẤT THƯƠNG MẠI NANO GROUP
Địa chỉ: Nhà số 3 - số 5, Đường số 2, KDC Đồng Phượng - P. Đông Hưng Thuận - Quận 12 - TP Hồ Chí Minh.
Gmail: cskh@nanogroups.vn
Hotline: 1900 8125
Tư vấn: 0345.722.599
Facebook
